بافت خاک به نسبت ذرات ماسه، سیلت و رس اشاره دارد که بخش معدنی خاک را تشکیل میدهند. درشت و سبک به خاک شنی و ريز و سنگين به خاک رسی اطلاق میشود. خاک لوم ما بين اين دو نوع و ترکیبی از شن، سيلت و رس است. بافت خاک بر مقدار آبی که خاک میتواند در خود نگه دارد، سرعت حرکت آب در خاک و میزان حاصلخیزی خاک تاثیرگذار است. بافت خاک ممکن است از ریز تا درشت درجه بندی شود. بافت ریز نشان دهنده نسبت بالایی از ذرات ریزتر مانند سیلت و خاک رس است. بافت درشت نشان دهنده نسبت بالای شن است.
خاکهای درشت بافت
خاکهای درشت بافت، خاکهای شنی، شنی لومی و لوم شنی هستند که همگی درصد شن بالایی دارند. هنگام لمس کردن این خاکها، بافت شن را میتوان احساس کرد. خاکهای شنی وقتی که مرطوب میشوند لکهای روی دست باقی نمیگذارند و قابلیت گلوله شدن هم ندارند. اما خاکهای شنی-لومی و لوم-شنی هنگام مرطوب شدن گلوله میشوند. این گلولههای خاک در خاک لوم-شنی ضعیفتر است و ساختارش به راحتی میشکند. خاک لوم-شنی به دلیل سیلت و رسی که در ساختار خود دارد، هنگام مرطوب شدن انگشتان را لکه دار میکند.
خاکهای میانه بافت
خاکهای لوم-شنی خیلی ریز، لوم، لوم-لای، لوم-رسی-لای، لوم-رس-شنی و لوم-رسی را در دستهبندی خاکهای میانه بافت قرار میدهند. این خاکها عمدتا از لوم تشکیل شده اند. خاک لوم مابين خاک شنی و خاک رسی قرار دارد و ترکیبی از شن، سيلت و رس است.
خاکهای ریز بافت
خاکهای ریزبافت شامل خاکهای رس شنی، رس لای و رسی هستند که عمدتا از رس تشکیل شدهاند. این خاکها بافت ریزی دارند و سنگین هستند. این نوع خاکها وقتی مرطوب میشوند حالت پلاستیکی و چسبنده به خود میگیرند.
نوع محصول با توجه به نوع و بافت خاک
نوع خاک | نوع محصول |
خاک رس | کلم بروکلی، کلم بروکسل، کلم سبز و قرمز، کاهوپیچ، گل کلم، کلم پیچ، لوبیا، نخودفرنگی، سیب زمینی، تربچه ژاپنی |
خاک لوم | گندم، پنبه، نیشکر، دانههای روغنی، پالسها، فلفل، گوجه، لوبیا سبز، خیار، پنبه، کاهو |
خاک شنی (ماسه ای) | هویج، تربچه، سیب زمینی، کاهو، کلم سبز، گوجه، کدو خورشتی، مارچوبه، هندوانه، لوبیا، خیار، آویشن، رزماری، بادمجان (لومی-شنی)، اسفناج و سایر سبزیجات برگی (لومی-شنی) |
خاک سیلت | علف (سیلتی سنگین)، غلات (سیلتی سنگین)، میوه (سیلتی سنگین)، گندم، سیب زمینی، چغندرقند، نخودفرنگی، پیاز و سبزیجات زراعی |